Fyodor Dostoyevsky ΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ
Εκδόσεις Δ. Κοροντζή Μετάφραση: Γ. Σημηριώτης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Για κανένα ίσως άλλο έργο του κορυφαίου της Ρωσίας συγγραφέα, δεν έγινε τόσος λόγος από την παγκόσμια κριτική όσο για το «Υπόγειο». Ίσως γιατί είναι το μοναδικό έργο που κλείνει περισσότερο τη φρικιαστική ανησυχία, την αγωνία, μπορούμε να πούμε, της ψυχής του Ντοστογιέφσκι, για το τρομερό πρόβλημα και το σκοπό της ζωής.
Ο μεγάλος της Ρωσίας φιλόσοφος και κριτικογράφος του Ντοστογιέφσκι και του Τολστόι, Λέων Σέστωφ, αναλύει σε ολόκληρο τόμο «στις Αποκαλύψεις του Θανάτου» το αξιοθαύμαστο αυτό μυθιστόρημα.
Χάριν του αναγνώστη παραθέτομε, κατά προτίμηση, στο μικρό χώρο που διαθέτουμε, με‐ ρικές περικοπές του. Ιδού τι λέγει ο Σέστωφ:
Το «Υπόγειο» είναι από τα πιο καταπληκτικά έργα, όχι μονάχα της Ρωσικής, αλλά της παγκόσμιας φιλολογίας. Διαβάζοντάς το νομίζεις πως δεν πατείς πια στερεά στο χώμα, αλλά πως πέφτεις σε κά‐ ποια άπατη άβυσσο. Αισθάνεσαι την ευθυμία του πετάγματος, τον τρόμο και τη φρίκη του κενού... ... Πραγματικά, ευθύς εξ αρχής πρέπει να σταματήσεις και να πάρεις αναπνοή.
Σε κάθε κεφάλαιο που τελειώνει λες: αφήστε με να πάρω αναπνοή.
Μαζί με τον αναγνώστη νομίζεις πως και του Ντοστογιέφσκι του ίδιου του κόβεται η αναπνοή από την μανιώδη και άγρια ορμή των «καινούριων» σκέψεων, που ξεπετιούνται από τα κατάβαθα του απόκρυφου εγώ του. Ξαναδιαβάστε, παραδείγματος χάριν, αυτή τη φράση του Ντοστογιέφσκι: «Ο άνθρωπος του δέκατου ένατου αιώνα είναι αναγκαστικά άνθρωπος χωρίς χαρακτήρα∙ ο ανθρωπος της δράσης είναι κι αυτός αναγκαστικά ένα μέτριο πνεύμα». ...
Επιτρέψατέ μου να σας υπενθυμίσω ότι και ο Πλωτίνος «ο αναγνωρισμένος απ' όλους» σαν έναςαπό τους πιο μεγάλους σκεπτικιστές της αρχαιότητας,εκφέρει την ίδια σκέψη, αν και με άλλη φόρμα. Κι αυτός επίσης διαβεβαιώνει πως «ο άνθρωπος της δράσης» είναι πάντα μέτριος, και πως δράση δε θα πει τίποτε άλλο, παρά περιορισμός της ελευθερίας. Εκείνος που δεν μπορεί ή που δε θέλει να «σκέφτεται», «να μελετά», αυτός μόνο δρα.
Κι ο Πλάτωνας επίσης έχει γνωρίσει το «Υπόγειο» του, που το ονόμασε «Σπήλαιο»∙ δημιούργησε έτσι τη θαυμάσια παραβολή, τηνξακουσμένη σ' όλο τον κόσμο. Το έγραψε όμως με τέτοιο τρόπο,ώστε δεν πέρασε από κανενός το μυαλό πως το «Σπήλαιο» του Πλάτωνα ήταν ίδιο με το «Υπόγειο»και πως ο Πλάτωνας ήταν κι αυτός ένας άνθρωπος ανισόρροπος, νευρασθενικός, ένας από κείνους που για να τους ησυχάσουν, ανακαλύπτουν οι ισορροπημένοι άνθρωποι διάφορες θεωρίες,συνταγές κλπ. Έτυχε λοιπόν στο Ντοστογιέφσκι, στο «Υπόγειό» του να γίνει το ίδιο πράγμα, όπως και στον Πλάτωνα στο «Σπήλαιό» του: ανοίχτηκαν τα καινούρια του μάτια κι ο άνθρωπος δεν είδε πια μπροστά του παρά σκιές και φαντάσματα εκεί που «όλοι οι άλλοι» έβλεπαν την πραγματικότητα∙ μισοείδε την αληθινή, τη μόνη πραγματικότητα, εκεί που «όλοι οι άλλοι» δεν ήξεραν αν υπάρχει καν. ... Χρειάζεται υπερφυσική πραγματικά προσπάθεια για να τολμήσει ένας άνθρωπος να φέρει τον εαυτό του σε αντίθεση με το σύμπαν, με τη φύση, με το νόμο της άκρας πιθανότητας: «η ολότητα δε θέλει ν' ασχοληθεί με το εγώ μου, μα δε θέλω κι εγώ ν' ανήκω στην ολότητα». ... Ας θριαμβέψει η «ολότητα»! Ο Ντοστογιέφσκι αισθάνεται μάλιστα κάποια ηδονή περιγράφοντάς μας τις ακατάπαυστες ήττες του και τις δυστυχίες του. Κανένας πριν και υστέρα απ' αυτόν δε μας ζωγράφισε ποτέ την απελπιστική αυτή πληθώρα όλων των εξευτελισμών και των πόνων της κατασυ‐ ντριμμένης από τις πιθανότητες ψυχής. Προσβάλλουν τον άνθρωπο του «Υπογείου», τον διώχνουν, τον ξυλοκοπούν. Κι αυτός θαρρείς πως γυρεύει την ευκαιρία να ξαναπονέσει περισσότερο. Και πραγματικά, όσο περισσότερο τον ταπεινώνουν, τον κατασυντρίβουν, τόσο περισσότερο πλησιάζει Digitized by 10uk1s αυτός το σκοπό του: να το σκάσει δηλαδή από το «Υπόγειο», από το σατανικό αυτό τόπο, όπου βασιλεύουν οι νόμοι, τα φρονήματα, οι πιθανότητες, και να πεταχτεί έξω από το κράτος των υγιών και ισορροπημένων ανθρώπων.
Διαβάστε πως ο Ντοστογιέφσκι περιγράφει στο «Υπόγειο» τους ισορροπημένους ....
Διαβάστε Εδώ :
https://ex-amaxis.gr/wp-content/uploads/2011/03/TO-%CE%A5%CE%A0%CE%9F%CE%93%CE%95%CE%99%CE%9F.pdf.\
Θα μας βρείτε στο Twitter
Θα μας βρείτε στο Twitter
